
Çocuk Parklarında Kullanılan Oyuncakların Yarattığı Tehlikeler
Çocuk parkları, çocukların fiziksel aktivite yaparak eğlenmeleri ve sosyalleşmeleri için mükemmel alanlardır. Ancak, bu alanlarda bulunan oyuncaklar ve ekipmanlar, dikkatli kullanılmadığında, tasarımının uygun olmaması, uygun malzeme ile yapılmamış olması veya düzgün bakımı yapılmadığında çeşitli kazalara neden olabilir. Günümüz çağında İstanbul gibi büyük metropollerde çocukların sosyalleşmesi ve enerjilerini atması için çocuk parkları çok önem kazanmaktadır. Büyük şehirlerde arazilerin değerli olması neden ile çocuk park sayıları yetersiz kalmasından dolayı çocuk parklarının yoğunlukları çok fazla olmaktadır. Bu yoğunluktan dolayı ve parklarda kullanılan bazı oyuncakların iş güvenliği tasarımlarının yetersiz olması nedeni ile çocuklarımız istenmeyen kazalar yasabiliyor. Bu yazıda, çocuk parklarındaki oyuncaklarla ilgili en önemli iş güvenliği risklerini ve bu risklerin nasıl en aza indirilebileceğini ele alacağız.
1. Yüksekten Düşme Riskleri
Çocuk parklarındaki kaydıraklar, salıncaklar ve tırmanma ekipmanları, çocukların yükseğe çıkmasını sağlar. Ancak, bu ekipmanlar düşme riski taşır. Düşmeler, ciddi yaralanmalara neden olabilir. Bir örnek vermem gerekirse yaşadığımız evin tam karşından büyük bir park var ve bu parkın içinde çocuk oyun alanı var. Bu alanda oyun oynayan bir çocuk oyun oynarken oyun alanında düşmesi sonucu kolu kırılmıştır. Bu nedenle, yüksekten düşmeyi önlemek için:
Zemin Kaplaması: Parkların zemini, çocukların düşmesi durumunda yaralanmalarını minimize etmek amacıyla yumuşak malzemelerle kaplanmalıdır. Kum, kauçuk veya ahşap talaşı gibi malzemeler tercih edilebilir. Zemine yapılacak yumuşak malzemenin kalınlığının kaç cm olacağı çocuk parkı yapılmadan önce planlanması ve tasarlanması gereklidir. Tasarım aşamasında olası düşmenin en yüksek kaç cm olacağı ön görülerek yumuşak malzemenin kalınlığı belirlenmelidir. Yükseklik artıkça darbenin şiddeti artacağı için tasarımın ona göre yapılması çok önemlidir.
Korkuluk ve Bariyerler: Yüksek oyun ekipmanlarında korkuluklar ve bariyerler bulunmalıdır. Bu, çocukların yüksek yerlerden düşmesini önler. Özellikle tırmanma parkurlarında çocukların düşmesini engellemek için korkuluk yapılması gereklidir. Büyük oyuncakların üzerinde çocukların güvenli bir şekilde oynaması için korkulukların yasal standartlara uygun bir şekilde yapılması büyük önem kazanmaktadır.
Yaş Uygunluğu: Ekipmanların yaş gruplarına uygun olarak tasarlanması önemlidir. Daha küçük çocuklar için daha alçak ve güvenli ekipmanlar seçilmelidir.Merdivenlerden Düşme: Çocuk oyuncaklarındaki merdivenlerin yükseklik ve genişliklerinin yaş gruplarına uygun bir şekilde tasarlanması önemlidir. Özelikle dik merdiven seçilmemelidir. Dik merdivenlerde çocukların düşme risk çok daha yüksektir.

2. Sıkışma ve Ezilme Riskleri
Çocuk parkı ekipmanlarının bazı kısımları, çocukların parmaklarının veya vücutlarının sıkışmasına neden olabilir. Özellikle demir ve alüminyum gibi sert malzemeden yapılmış olan park ekipmanları ve oyuncaklar (Salıncak, metal oyun parkları, tahterevalli vb.). Bu riskleri önlemek için:
Tasarım: Oyuncakların tasarımı, çocukların sıkışabileceği veya ezilebileceği alanları minimuma indirecek şekilde olmalıdır. Örneğin, küçük açıklıklar veya hareketli parçalar dikkatlice tasarlanmalıdır. Oyun park alanlarına ebeveynlerin dikkatini çekmek için görsel talimatlar asılmalıdır. Sert malzemeler yerine daha yumuşak kompozit ürünler seçilmelidir.
Düzenli Bakım: Ekipmanların düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımının yapılması, bu tür riskleri azaltır. Herhangi bir gevşek veya hasarlı parça hemen onarılmalıdır. Çocuk parklarının düzenli olarak teknik bir ekip ve iş güvenliği uzmanı desteğinde kontrol edilmeli. Yapılan kontroller kayıt altına alınmalıdır.
Uygun Montaj: Ekipmanların doğru şekilde monte edilmesi ve sabitlenmesi, sıkışma riskini azaltır. Montajların doğru yapılıp yapılmağı yetkili personeller tarafından kontrol edilmelidir. Özellikle zemin montajlarının dikkat bir şekilde yapılması çok önemlidir.
3. Kesici ve Delici Aletler
Bazı oyuncaklar, kırıldığında veya aşındığında keskin kenarlar ve sivri uçlar oluşturabilir. Bu nedenle:
Malzeme Seçimi: Dayanıklı ve güvenli malzemelerden yapılmış oyuncaklar tercih edilmelidir. Plastik, metal ve ahşap gibi malzemeler güvenli bir şekilde işlenmelidir.
Rutin Kontroller: Ekipmanların düzenli olarak kontrol edilip hasarlı parçaların değiştirilmesi gereklidir. Keskin kenarlar veya sivri uçlar hemen giderilmelidir.
Boyut ve Şekil: Oyuncakların boyutları ve şekilleri, çocukların güvenliği göz önünde bulundurularak tasarlanmalıdır.
4. Kayma ve Takılma Riskleri
Islak zeminler, gevşek parçalar veya düzgün yerleştirilmemiş ekipmanlar kayma ve takılma risklerini artırabilir. Bu riskleri minimize etmek için:
Zemin Temizliği: Park alanlarının düzenli olarak temizlenmesi ve kaygan zeminlerin düzeltilmesi gereklidir. Yağmur sonrası kaygan zeminlerin kurutulması önemlidir. Özellikle yağmur sonrası oluşan çamurlar temizlenmelidir.
Ekipman Düzeni: Oyuncakların yerleştirilmesi sırasında düzgün ve sabit bir şekilde monte edilmelerine özen gösterilmelidir. Ekipmanlar arasındaki mesafeler de dikkatlice ayarlanmalıdır.
Görsel İşaretler: Tehlikeli alanlar için uyarı-ikaz levhaları ve işaretler kullanılmalıdır.
5. Kimyasal Riskler
Bazı oyuncakların üretiminde kullanılan boyalar veya kaplamalar, zararlı kimyasallar içerebilir. Bu kimyasallar çocuklar için toksik olabilir. Bu nedenle:
Güvenli Malzemeler: Oyuncakların üretiminde kullanılan malzemelerin güvenli ve toksik olmayan maddelerden seçildiğinden emin olunmalıdır. Örneğin, kurşun içermeyen boyalar kullanılmalıdır.
Sertifikasyon: Oyuncakların gerekli güvenlik sertifikalarına sahip olması önemlidir. Uluslararası güvenlik standartlarına uygunluk sağlanmalıdır. Kullanılacak kimyasal maddelerin CE ve TSE standartları sorgulanmalıdır.
6. Hava ve Çevresel Etkenler
Çocuk parklarında kullanılan oyuncaklar, hava ve çevresel etkenlerden de etkilenebilir. Bu etkenler güvenlik risklerini artırabilir. Günümüz çağında küresel ısınmanın etkisi ile mevsimsel değişiklikler çok hızlı ve kıyıcı bir şekilde gerçekleşebiliyor. Bu nedenle:
Dayanıklı Malzemeler: Oyuncakların dış etkenlere dayanıklı malzemelerden yapılması gereklidir. UV ışınlarına, rüzgar ve suya dayanıklı malzemeler tercih edilmelidir.
Mevsimsel Bakım: Oyuncakların mevsimsel olarak kontrol edilmesi ve bakımı yapılmalıdır. Özellikle kış aylarında buzlanma ve donma risklerine karşı önlem alınmalıdır.
Çevresel Faktörler: Parkların çevresindeki bitki örtüsü ve diğer doğal faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, ağaç dallarının oyuncaklara temas etmemesi sağlanmalıdır.

7. Kullanıcı Gözetimi ve Eğitim
Ekipmanların güvenli kullanımı kadar, kullanıcıların da bu ekipmanları doğru ve güvenli bir şekilde kullanması önemlidir. Bu nedenle:
Ebeveyn Gözetimi: Çocukların oyun alanlarında ebeveyn veya yetişkin gözetiminde olması gereklidir. Yetişkinler, çocukların güvenliğini sürekli olarak izlemelidir.
Eğitim ve Bilgilendirme: Çocuklara ve ebeveynlere, park ekipmanlarının nasıl güvenli bir şekilde kullanılacağı konusunda eğitim verilmelidir. Güvenlik kuralları ve önerileri içeren bilgilendirme levhaları park alanlarına yerleştirilmelidir.
İlk Yardım Bilgisi: Park görevlileri ve ebeveynler, olası kazalar durumunda ilk yardım bilgisine sahip olmalıdır.
Sonuç
Çocuk parklarında kullanılan oyuncaklar, çocukların eğlenmesi ve gelişimi için önemlidir. Ancak, bu oyuncakların güvenliğinin sağlanması, ciddi kazaların ve yaralanmaların önlenmesi için kritik bir öneme sahiptir. Oyuncakların güvenliğini sağlamak öncelikler arasında en üst sırada olmalıdır. Çocuk güvenliği devlet, belediye, kamu ve ailelerin iş birliği ile sağlanmalıdır. Yukarıda belirtilen risklerin farkında olarak ve gerekli önlemleri alarak, çocuk parkları daha güvenli hale getirilebilir. Güvenli bir oyun ortamı, çocukların sağlıklı ve mutlu bir şekilde büyümelerine katkı sağlar.
Nihat KARADENİZ
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Çevre Görevlisi/Bilirkişi
TAG: Oyuncak, Çocuk, Oyun parkı, Düşme, Yaralanma, Park Tehlikeleri, Çocuk parkı, Belediye