
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik: Çalışan Sağlığını Önceliklendirmek
İş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanındaki eğitimler, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda her çalışanın hak ettiği güvenli bir çalışma ortamının temel taşlarıdır. Türkiye’de bu konuda önemli bir adım, “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” ile atılmıştır. Bu yönetmelik, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini düzenleyerek, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmayı hedeflemektedir. Ancak bu süreç, sadece bir yasa metni olmanın ötesine geçiyor; her bir çalışanın yaşamını ve sağlığını koruma mücadelesinin bir parçasıdır.
Yönetmeliğin Temel Amaçları Yönetmeliğin ana hedefi, her çalışanın güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamak ve işyerindeki riskleri minimize etmektir. Eğitim, çalışanların işyerinde karşılaşabilecekleri tehlikeleri anlamalarına ve bu tehlikelerle başa çıkabilme becerileri kazanmalarına yardımcı olur. Unutmayalım ki, her çalışan; evine sağ salim dönebilmek ve ailesiyle güzel anılar biriktirmek hakkına sahiptir.
Eğitim Türleri
Yönetmelikte üç ana eğitim türü bulunmaktadır:
- Temel Eğitim: Yeni işe başlayan çalışanlar için zorunlu olan bu eğitim, iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılmasını sağlar. Unutmayın ki, yeni bir işe başlayan her birey, kendi potansiyelini gerçekleştirmek için güvenli bir ortamda olmayı hak eder.
- İşbaşı Eğitimi: Çalışanların kendi işyerlerinde, işin gerektirdiği özel koşullara yönelik eğitim almasını kapsar. Özellikle tehlikeli işlerde çalışanlar için bu eğitim son derece önemlidir. Her gün işe giden bir bireyin, iş yerindeki riskleri bilmesi ve bu risklere karşı önlemler alabilmesi, sadece onun değil, çevresindeki herkesin güvenliğini artırır.
- Periyodik Eğitim: Belirli aralıklarla tekrarlanması gereken eğitimlerdir. İş sağlığı ve güvenliği standartlarındaki değişiklikler göz önünde bulundurularak, çalışanların bilgileri güncellenir. Eğitim süreleri, işyerinin tehlike sınıfına göre farklılık gösterir. Az tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri, 3 yılda toplamda 8 saat zorunlu eğitim almakla yükümlüyken, tehlikeli sınıfta 2 yılda 12 saat, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri içinse yılda 16 saat eğitim alınmalıdır.
Online Eğitimler
Günümüzde dijitalleşmenin etkisiyle, iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri de çevrimiçi platformlarda sunulmaktadır. Online eğitimler, çalışanların esnek bir şekilde eğitim almasını sağlar. Zaman ve mekan kısıtlamalarını ortadan kaldırarak, çalışanların kendi hızlarında eğitim almalarına olanak tanır. Her bir çalışanın, ailesine olan sorumluluklarını yerine getirirken güvenli bir çalışma ortamına sahip olabilmesi, toplumun geneline sağlanacak bir faydadır.
Eğitici Nitelikleri
Eğitici olarak görev alacak kişilerin belirli niteliklere sahip olması gerekmektedir. Eğitmenlerin, iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzmanlık bilgisi olması ve eğitim verme yetkinliğine sahip olmaları beklenir. Kaliteli eğitim, her çalışanın güvenliğini artırmak ve işyerindeki yaşam kalitesini yükseltmek için elzemdir.
Eğitim Belgeleri
Eğitimlerin sonunda, katılımcılara başarı belgesi verilir. Bu belgeler, çalışanların aldıkları eğitimi belgeleyerek, işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirdiğini gösterir. Ayrıca, işyerinde yapılan eğitimlerin kayıt altına alınması, gelecekteki denetimlerde önemli bir referans oluşturur. Her bir belge, bir çalışanın geleceğini ve sağlığını koruma mücadelesinin bir parçasıdır.
Denetim ve Yükümlülükler
İşverenlerin, çalışanların eğitim ihtiyaçlarını belirlemesi ve gerekli eğitimleri düzenlemesi konusunda yasal yükümlülükleri vardır. Denetimler, işyerlerinde eğitimlerin nasıl uygulandığını kontrol etmek amacıyla gerçekleştirilir. İş sağlığı ve güvenliği kurulları, eğitimlerin etkinliğini artırmak için düzenli olarak denetim yapmalıdır. Bu denetimlerin amacı, her çalışanın güvenliğini sağlamak ve sağlıklı bir işyeri kültürü oluşturulmasına katkıda bulunmaktır.
Yönetmeliğin Olumlu ve Olumsuz Yönleri
Olumlu Yönler
- Güvenli Çalışma Ortamı Sağlama: Yönetmelik, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusundaki bilgi ve becerilerini artırarak, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesine yardımcı olur.
- Zorunlu Eğitim Süreleri: Tehlike sınıfına göre belirlenen zorunlu eğitim süreleri, çalışanların işyerinde karşılaşabileceği riskleri daha etkili bir şekilde yönetmelerine olanak tanır. Bu durum, çalışanların ailelerine daha güvenli bir şekilde dönebilmesini sağlar.
- Online Eğitim Seçenekleri: Çevrimiçi eğitim imkanı sunulması, çalışanların eğitim süreçlerini daha esnek ve ulaşılabilir hale getirir. Bu, herkesin kendi sorumluluklarını yerine getirirken eğitim alabilmesine yardımcı olur.
- Eğitim Kalitesinin Artması: Yönetmelik, eğitim verecek kişilerin niteliklerini belirleyerek, eğitimlerin kalitesini artırır.
- Yasal Yükümlülüklerin Belirlenmesi: İşverenlerin, çalışanların eğitim ihtiyaçlarını belirleme ve gerekli eğitimleri sağlama yükümlülükleri, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal çerçeveyi güçlendirir.
Olumsuz Yönler
- Uygulama Zorlukları: Yönetmeliğin uygulanması, özellikle küçük işletmeler için zorluklar yaratabilir. Bu zorlukların aşılması, toplum genelinde bir güvenli çalışma kültürü oluşturulması açısından kritik öneme sahiptir.
- Yetersiz Bilgi ve Farkındalık: Bazı işverenler, yönetmeliğin gereklilikleri hakkında yeterli bilgi sahibi olmayabilir. Bu durum, çalışanların güvenliğini tehdit edebilir.
- Eğitimlerin Kalitesi: Çevrimiçi eğitimlerin artmasıyla birlikte, bazı eğitimlerin kalitesi düşebilir. Kaliteli eğitim, her çalışanın sağlığını koruma mücadelesinde hayati önem taşır.
- Değişen İhtiyaçların Yansıtılmaması: İş sağlığı ve güvenliği alanındaki gelişmeler, mevcut yönetmeliklerde zaman zaman yeterince güncellenmeyebilir.

“Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”, iş sağlığı ve güvenliği kültürünü geliştirmek adına önemli bir araçtır. Eğitimler, çalışanların güvenliğini sağlamanın yanı sıra, işyerindeki verimliliği de artırmaktadır. Olumlu yönleri, güvenli bir çalışma ortamının oluşturulmasına katkı sağlarken; olumsuz yönleri ise uygulamada yaşanan zorlukları ve eksiklikleri gözler önüne sermektedir. Yönetmeliğin etkili bir şekilde uygulanması için işverenlerin ve çalışanların eğitim konusundaki bilincinin artırılması, süreçlerin daha sağlıklı işlemesini sağlayacaktır.
HSE Denetim olarak, iş sağlığı ve güvenliği konusunda profesyonel hizmetler sunarak, işletmenizin eğitim ihtiyaçlarını karşılamaya hazırız. Unutmayın, güvenli bir işyeri, sağlıklı ve mutlu çalışanlar demektir. Daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçin!
Nihat KARADENİZ
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Çevre Görevlisi/Bilirkişi