Elektrikli Araçlarda Oluşabilecek Yangınlar: Riskler, Nedenler ve Önlemler
Elektrikli araçlar (EA) günümüzde çevreci ve ekonomik ulaşım seçenekleri arasında hızla yaygınlaşıyor. Ancak, EA’larda kullanılan lityum-iyon bataryalar nedeniyle oluşabilecek yangın riskleri, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) açısından dikkatle ele alınmalıdır. Bu yazıda, elektrikli araçlarda yangınların nedenleri, risk faktörleri ve alınabilecek önlemler detaylı şekilde inceleniyor.
Elektrikli Araç Yangınlarının Temel Nedenleri
- Batarya Termal Kaçakları (Thermal Runaway)
Lityum-iyon bataryalar, aşırı ısınma durumunda kimyasal reaksiyonlara girerek hızla ısınabilir ve kontrol dışı ısı artışıyla yangına sebep olabilir.
- Hasar görmüş batarya hücreleri
- Üretim hataları veya kalite sorunları
- Aşırı şarj ve deşarj işlemleri
- Elektriksel Kısa Devreler
Araçtaki elektrik devrelerinde oluşan kısa devreler, yüksek akım geçişine ve kıvılcım çıkışına yol açabilir. Bu da yangın riskini artırır. - Mekanik Hasarlar
Kaza sonucu bataryanın zarar görmesi veya araçta başka metal parçalara temas etmesi yangına sebep olabilir. - Yanıcı Malzemelerin Varlığı
Araç içindeki plastik, kablo izolasyonları ve diğer yanıcı malzemeler yangının büyümesini kolaylaştırır.
Elektrikli Araç Yangınlarının Risk Faktörleri
- Şarj Altyapısı: Kalitesiz veya uygunsuz şarj istasyonları
- Bakım ve Kullanım Hataları: Yetkisiz müdahaleler veya aşırı zorlayıcı koşullar
- Sıcak İklim Koşulları: Bataryaların aşırı ısınması
Grafik: Elektrikli Araç Yangınına Sebep Olan Faktörlerin Oranları
(Aşağıdaki grafik örnek olarak hazırlanabilir:)
| Neden | Oran (%) |
| Termal Kaçak (Battery Failure) | 60 |
| Elektriksel Kısa Devreler | 20 |
| Mekanik Hasarlar | 10 |
| Diğer (Yanıcı Malzeme, Şarj vs) | 10 |
(Bu grafik, elektrikli araç yangınlarının yaklaşık %60’ının batarya termal kaçaklarından kaynaklandığını göstermektedir.)
İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Alınabilecek Önlemler
- Batarya İzleme ve Yönetim Sistemleri (BMS)
Bataryanın sıcaklık, voltaj ve akım değerlerini sürekli takip eden sistemler yangın riskini azaltır. - Düzenli Bakım ve Denetimler
Elektrikli araçların ve şarj ekipmanlarının periyodik olarak yetkili kişilerce kontrol edilmesi gerekir. - Yangın Söndürme Ekipmanları ve Eğitimler
Elektrikli araç yangınlarına uygun sınıf D yangın söndürücüler bulundurulmalı, çalışanlar ve kullanıcılar bilinçlendirilmelidir. - Acil Durum Planları
Olası yangın durumlarında hızlı müdahale için tahliye ve müdahale prosedürleri oluşturulmalı, tatbikatlar yapılmalıdır.
Elektrikli araçların yaygınlaşması, sürdürülebilir ve çevreci ulaşımın geleceğini şekillendirirken beraberinde yeni güvenlik risklerini de getirmektedir. Özellikle lityum-iyon bataryaların yapısal ve kimyasal özelliklerinden kaynaklanan yangın tehlikesi, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında öncelikli bir alan haline gelmiştir.
Elektrikli araç yangınları, sadece maddi zarar değil, aynı zamanda can kaybı ve çevresel tahribata da yol açabilmektedir. Bu nedenle risklerin doğru tespiti, yangın nedenlerinin derinlemesine analizi ve kapsamlı önleyici tedbirlerin hayata geçirilmesi kritik önem taşımaktadır. Termal kaçak, kısa devre gibi teknik problemler, ancak gelişmiş batarya yönetim sistemleri ve kaliteli üretim süreçleriyle minimize edilebilir. Mekanik zararlar ise araç kullanımında dikkat ve uygun bakım ile önlenebilir.
İşyerlerinde elektrikli araçlar ve şarj altyapılarının güvenliğini sağlamak, yalnızca teknik donanımla değil, aynı zamanda kapsamlı bir İSG kültürünün oluşturulmasıyla mümkündür. Çalışanların ve kullanıcıların bilinçlendirilmesi, acil durum müdahale planlarının hazırlanması ve düzenli tatbikatlarla kriz yönetiminin güçlendirilmesi, olası felaketlerin önüne geçilmesini sağlar.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Çevre Görevlisi/Bilirkişi