Türkiye Sanayisinde İş Kazaları Neden Bu Kadar Çok, Çözüm Nerede

 Sanayi = Risk mi?

Türkiye’de sanayi dendiğinde akla gelenler genellikle üretim, ihracat, rekabet gücü olur. Ancak başka bir gerçek daha var: İş kazaları.
Sanayi sektöründe neredeyse her gün bir işçi ya yaralanıyor ya da hayatını kaybediyor.

Peki neden?
Hangi alanlarda daha çok kaza yaşanıyor?
Ve bu durum değişebilir mi?

Türkiye’de İş Kazalarının Görünmeyen Yüzü

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) verilerine göre:

Yıl	Toplam İş Kazası	Sanayi Sektörü Payı	Ölümle Sonuçlanan Kaza Sayısı
2021	511.723	%28	1.823
2022	589.091	%30	1.982
2023	611.176	%31	2.025

 Not: Bu sayılar yalnızca kayıt altına alınan vakaları içeriyor. Kayıt dışı sektörlerdeki vakalarla birlikte tablo çok daha ağır.

Sanayi sektöründeki en riskli alt alanlar:

• Metal ve ağır sanayi
• Gıda üretim tesisleri
• Tekstil atölyeleri
• Otomotiv ve yan sanayi
• Kimya ve petrokimya tesisleri

Neden Bu Kadar Fazla Kaza Yaşanıyor?

1. Eğitim Yetersizliği

Birçok sanayi çalışanı iş başı eğitimi almadan üretim hattına giriyor.
İSG eğitimleri kağıt üzerinde kalıyor, uygulamaya yansımıyor.

2. Denetim Eksikliği

İSG denetimleri sınırlı ve çoğu zaman habersiz değil. Bu da caydırıcılığı azaltıyor.

3. Hız Baskısı ve Üretim Odaklılık

“Vardiya yetişsin, sevkiyat kaçmasın!”
Bu anlayış, çalışanı riske atmaktan çekinmeyen bir kültür yaratıyor.

4. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımı

KKD’ler çoğu yerde ya eksik dağıtılıyor ya da kullanılmıyor.
Sebep: Rahatsız edici bulunması, zaman kaybettirmesi ya da alışkanlık eksikliği.

5. Makine Bakım İhmalleri

Bakımı yapılmamış pres makineleri, bant sistemleri, vinçler ciddi kazalara davetiye çıkarıyor.

 Ne Yapmalı?

1. İSG Kültürü Oluşturulmalı

Sadece yasa değil, davranış değişikliği gerekir.
İş güvenliği bir “sorumluluk” değil, bir “refleks” haline gelmeli.

2. Sürekli ve Uygulamalı Eğitimler

Sahada gerçek senaryolarla eğitimler verilmelidir.
Tatbikatlar, rol canlandırmalar ve yerinde gösterimler etkili olur.

3. Dijital Takip Sistemleri

Makine arızaları, KKD kullanımı, ortam koşulları gibi faktörler dijital sistemlerle izlenmeli.

4. İSG Performansına Göre Ödül / Yaptırım

Kaza yaşanmayan hatlar ödüllendirilmeli, ihmali olanlar cezalandırılmalı.

İş Kazası Kader Değil, Seçimdir

Türkiye sanayi açısından büyüyen bir ülke, evet.
Ama bu büyümenin bedeli insan canı olmamalı.

Bir ülkede işçilerin güven içinde çalışması, sadece yasal değil ahlaki bir sorumluluktur.
Denetimin olduğu yerde bilinç gelişir. Bilincin olduğu yerde kazalar değil, başarılar artar.

Nihat KARADENİZ
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Çevre Görevlisi/Bilirkişi